گنبد خشتی مشهد
گنبد خشتی مشهد

گنبد خشتی مشهد آثار قدیمی و بناهای تاریخی همیشه یکی از جذاب ترین دیدنی ها برای گردشگران و مسافرانی بوده که از شهرهای مختلف بازدید می نمایند. در ایران و به خصوص شهر زیباو بزرگ مشهد هم از این آثار و بناهای قدیمی بی بهره نیستند. بناها و آثاری که هر کدام از آنها به […]

گنبد خشتی مشهد

گنبد خشتی مشهد

آثار قدیمی و بناهای تاریخی همیشه یکی از جذاب ترین دیدنی ها برای گردشگران و مسافرانی بوده که از شهرهای مختلف بازدید می نمایند. در ایران و به خصوص شهر زیباو بزرگ مشهد هم از این آثار و بناهای قدیمی بی بهره نیستند. بناها و آثاری که هر کدام از آنها به تنهایی می توانند هزاران گردشگر را برای دیدن خود به شهر مشهد بکشانند. شهر مشهد بیشتر به عنوان زیرتگاه شناخته می شود زیرا حرم امام رضا در این شهر بزرگ قرار دارد. شهر بزرگ مشهد دومین شهر بزرگ ایران می باشد. واژه مشهد به معنای محل شهادت است. در اواخر سده دوم هجری در منطقه شهر مشهد امروزی دهکده ای به نام سناباد وجود داشت. امام رضا پس از شهادت به دست مامون عباسی در سال دویست و دو هجری قمری در آرامگاه هارونی سناباد به خاک سپرده شد.از آن به بعد این منطقه به نام مشهد الرضا خوانده می شود و به مرور زمان به وسعتش اضافه گردید و در زمان شاه تهماسب صفوی مردم شهر توس به مشهد کوچ داده شدند تا این منطقه آباد و پر جمعیت گردد. از آن دوران نام مشهد بر این شهر باقی ماند.  بر اساس آمار های رسمی اداره آمار کشور سالانه چیزی بیش از سی میلیون نفر از این شهر زیبا دیدن می نمایند که بیشتر آنها زوار هستند و به زیارت حرم امام رضا آمده اند. اما باید بدانید که مشهد دارای جاذبه های گردشگری زیادی می باشد که می تواند برای زیارت کنندگان جالب باشد تا پس از زیارت از این آثار و ابنیه دیدن نمایند. یکی از این آثار گنبد خشتی معروف شهر مشهد می باشد که قدمت آن به دوران صفوی باز می گردد. بیشتر بناهای تاریخی در شهر بزرگ مشهد متعلق به دوره های قاجار و صفوی می باشد و می توان از این موضوع فهمید که در آن دوره ها شهر مشهد از رونق خوبی برخورار بوده است.

همان طور که گفته شد این بنای زیبا در تور مشهد متعلق به دوران صفوی می باشد و در اصل این بنا مقبره امیر سلطان غیاث الدین محمد بن امر طاهر الموسی می باشد که بنابر گفته ها نسبش با هفده واسطه به امام هفتم شیعیان امام موسی کاظم بازمی گردد و این آرامگاه نزد شیعیان از قداست برخوردار است.این شخص از سادات معروف خراسان است. تاریخ وفات او که بر سنگ مزارش نوشته شده است رمضان سال هشتصد و سی و دو هجری قمری آمده است. جایگاه اجداد وی بسیار بالا بوده و آن ها از افراد با نفوذ منطقه به شمار می آمدند، به گونه ای که در سده پنجم تا نهم هجری اداره اصلی حرم حضرت رضا را بر عهده داشتند. به همین دلیل نام آنها بر روی بسیاری از اشیای قدیمی آستان قدس رضوی مانند کاشی های سنجری، سنگاب خوارزمشاهی، در مسجد بالا سر کتیبه شده است.

همچنین بخوانید:  محصولات پلیمری و سلولزی تلما؛ یکبار مصرف های ضروری را ارزان بخرید

به گزارش سفر باتو ، بنای گنبد خشتی مشهد پس از حرم امام رضا قدیمی ترین بنای شهر مشهد می باشد. همان گونه که از نام این بنا پیدا است گنبد این بنا از خشت درست شده است. این بقعه از نظر معماری مشتمل بر دو بخش مهم پیوسته است که شامل فضای زیر گنبد به صورت شاه نشین و هشتی ورودی می باشد. بنا بر شواهدی که پس از پژوهش های باستان شناسانه به دست دانشمندان رسیده بنیان اولیه این بنای تاریخی و زیبا در دوره هایی پیش از صفوی بوده و حتی به دوران تیموری می رسد و در دوره های صفوی و قاجار نه تنها بازسازی شده بلکه بخش هایی نیز بر آن افزوده گردیده است و تزییناتی به این بنا اضافه گردیده است. بر اساس اسناد به دست آمده گنبد خشتی و بقعه آن در دوره شاه عباس صفوی با خشت ساده و بدون گلدسته و کاشی کاری درست شده است. تنها تزیین آن گنبد خشتی و گچ بری های زیبا بود. این گنبد دارای دو کتیبه قرآنی از سوره های واقعه و ملک است که این گنبد را هر چه زیباتر نموده است. بناهایی که از  معماری صفوی باقی مانده زیاد است. اما به غیر چند تا از بناهای خیلی معروف دیگر بناهای مربوط به این دوره، مانند گنبد خشتی مشهد نادیده گرفته می شوند و به مردم و دوستداران هنر معماری و تاریخ معرفی نمی شوند.  در مورد قیمت تورهای کیش ارزان سفر باتو بیشتر بخوانید.

دلیل های زیادی برای این امر به نظر می رسد اما از دلایل اصلی آن می توان به مستندات ناقص و نا کافی برای شناخت این گونه معماری اشاره کرد، یعنی کمبود مقاله ها ، طراحی ها و رساله های علمی در این زمینه که به جستارهای شتابزده انجامیده است، عامل مهم دیگر را در دسترس بودن بناهای معروف در شهر اصفهان است که همگان معماری دوران صفوی را همین چند بنا می دانند و از معماری های آن دوره در شهر های دیگر غفلت می کنند و این بنا ها را نادیده می گیرند. بناهایی مانند گنبد خشتی مشهد یکی از صدها نمونه از این بناهای زیبای مربوط به دوران صفوی است که مورد غفلت واقع شده است و به گردشگران کمتر معرفی گردیده.